Гатэль Танатос Палац (на белорусском языке)   ::   Моруа Андрэ

---------------------------------------------

Моруа Андрэ

Гатэль 'Танатос Палац' (на белорусском языке)



Андрэ Маруа

Гатэль "Танатос* Палац"

* Танатос - бог смерцi ў старажытных грэкаў.

Пераклад: Юрка Гаўрук

- Як акцыi "Стыл"? - запытаў Жан Манье.

- Пяцьдзесят дзевяць з чвэрткай, - адказала адна з дваццацi машынiстак.

У стракатаннi пiшучых машынак было нешта ад джазавага рытму. За акном вырысоўвалiся гiганцкiя будынкi Манхэтэна. Хрыпелi тэлефоны, i папяровыя стужкi, раскручваючыся з неймавернай хуткасцю, напаўнялi кантору злавесным дажджом серпантыну, спярэшчанага лiтарамi i лiчбамi.

- Ну як "Стыл"? - iзноў запытаў Жан Манье.

- Пяцьдзесят дзевяць, - адказала Гертруда Оўэн.

На хвiлiну яна перастала друкаваць i глянула на маладога француза. Ён сядзеў нерухома ў крэсле, абхапiўшы галаву рукамi, сам не свой.

"Яшчэ аднаму не пашанцавала, - падумала яна. - Тым горш для яго... I тым горш для Фанi..."

Бо Жан Манье, прадстаўнiк ню-ёркскай канторы банка Хольмана, гады два назад ажанiўся са сваёй сакратаркай, амерыканкай.

- А "Кэнiкот"? - iзноў запытаў Жан Манье.

- Дваццаць восем, - адказала Гертруда Оўэн.

За дзвярамi пачуўся гучны голас. Увайшоў Гары Купер. Жан Манье падняўся.

- Справы - дрэнь! - паведамiў Гары Купер. - Курс акцый упаў на дваццаць працэнтаў. I знаходзяцца ж дурнi, якiя не вераць, сцвярджаюць, што гэта не крызiс!

- Гэта крызiс! - прашаптаў Жан Манье i выйшаў.

- Пагарэў, небарака! - сказаў Гары Купер.

- Так, - згадзiлася Гертруда Оўэн. - Абанкруцiўся. Мне пра гэта гаварыла Фанi. Яна сёння ж кiне яго.

- Нiчога не зробiш, - прабурчаў Гары Купер. - Крызiс.

* * *

Прыгожыя бронзавыя дзверы лiфта бясшумна зачынiлiся.

- Унiз! - загадаў Жан Манье.

- Ну як "Стыл"?-пацiкавiўся хлопчык-лiфцёр.

- Пяцьдзесят дзевяць, - адказаў Манье.

Ён купляў гэтыя акцыi па сто дванаццаць даляраў. Пяцьдзесят тры даляры страты на кожнай. I з другiмi яго акцыямi не лепш. Ён уклаў у iх усю сваю невялiкую маёмасць, набытую ў Арызоне. У Фанi ж нiколi не было i цэнта. Так, гэта канец... Апынуўшыся на вулiцы, ён шпарка пайшоў да метро, прабуючы ўявiць сабе будучыню. Пачынаць усё спачатку? Гэта магчыма, калi б Фанi праявiла цярпенне i мужнасць. Ён успомнiў, як ён змагаўся, як пасвiў жывёлу ў стэпах Арызоны i даволi скора разбагацеў. Зрэшты, яму ўсяго толькi трыццаць год. Але ён ведаў, што ў Фанi лiтасцi няма.

Так яно i здарылася.

Калi назаўтра ранiцай Жан Манье прачнуўся ў поўнай адзiноце, ён адчуў, што сiлы яго пакiдаюць. Хоць Фанi была i бяздушная жанчына, але ён яе любiў. Негрыцянка прынесла яму снеданне - рэдзенькую кашу ў талерачцы, лустачку дынi, i папрасiла грошай.

- Дзе гаспадыня, мiстэр?

- Паехала.

Ён даў ёй пятнаццаць даляраў i падлiчыў, што ж у яго засталося. Даляраў шэсцьсот, нават меней. Можна пражыць месяцы два, нават тры... А потым? Ён паглядзеў у акно. Апошнiм часам, амаль кожны дзень, у газетах пiсалася пра самагубствы. Банкiры, служачыя, бiржавыя спекулянты, пацярпеўшы крах, выбiралi смерць як адзiны ратунак. Скiнуцца з дваццатага паверха? Колькi секунд? Тры? Чатыры? Кроў на асфальце i раструшчанае цела... А калi не памрэш адразу? I ён уявiў сабе страшэнныя пакуты, паламаныя косцi, садранае мяса... Уздыхнуўшы, ён узяў пад паху газету i пайшоў у рэстаран. I вельмi здзiвiўся, што з апетытам з'еў блiнцы, палiтыя кляновым сiропам.

* * *

- "Гатэль "Танатос Палац", Нью-Мексiка..." Дзiўны адрас... Хто мне можа адтуль пiсаць?

Было i яшчэ адно пiсьмо, ад Гары Купера. Ён прачытаў яго першым. Шэф пытаўся, чаму ён не з'явiўся ў кантору. Ён павiнен вярнуць у касу восемсот дзевяноста тры даляры (893)... I якiя яго меркаваннi на гэты конт?.. Пытанне жорсткае альбо наiўнае. Але ж наiўнасць не была адною з заган Гары Купера.

Ён распячатаў другое пiсьмо. Наверсе з густам зробленая гравюрка - тры кiпарысы, а нiжэй тэкст.