На беразе (на белорусском языке)   ::   Черный Кузьма

- Добра, што каго чорт не нагнаў, - сказаў Амелька ўжо весела. - А дзе ж больш хлопцы?

- Там начуюць.

- Вось ты, чорт яго бяры, - загаварыў Амелька ўжо зусiм развесялiўшыся, - пакiнуў ды i пайшоў. Адвага. Я б нiколi не адважыўся. Ну, iдзi дамоў, - закончыў ён цiшэй.

Мiхась паглядзеў на свае мокрыя боты, падцягнуў вышэй халявы i пайшоў паволi к лесу, а Амелька, зiрнуўшы на той бераг i апрача туману нiчога там не ўбачыўшы, палез у сваю будку.

I з таго самага моманту аж дагэтуль нiхто тут не ездзiў.

Толькi ў гадзiн восем ранiцы прыйшлося перавозiць камсамольцаў - усё суседнiх хлапцоў з свае вёскi.

Яны, паставiўшы спектакль, начавалi ў Хартонаўцы i iшлi дамоў.

Яшчэ здалёк Амельку пачулiся вясёлыя песнi i крык:

- Мiхась, э-ээ!.. Рыла суконнае, перавозь!.. О-о-э-э!..

Амелька выскачыў з будкi i стаў адвязваць паром. Мокрая, раскудзеленая вяроўка не развязвалася, i хлопцы нецярплiва крычалi:

- Скарэй, а то ўто-о-о-пiм! Заснуў!.. Гэ-эй!..

- Успееце, чорт вас не возьме, - сярдзiта i весела гукнуў iм Амелька.

- А, дзядзька Амяльян! - пачуўся крык з таго берага. - Скарэй, дзядзька, не марудзь!

- Скiнь порткi, дык будзеш вё-о-орткi, - весела, са смехам гукнуў другi голас.

Хлопцы крычалi, часам апошнiя словы прыспеўвалi. Звонкiя галасы iх рэзалi паветра i глушылi шум ветру i вады.

Амелька ўпёрся нагамi ў паром i пачаў перабiраць рукамi мокры дрот. Паром, цiха паскрыпваючы, загойдаўся на вадзе i папоўз цераз раку.

Зразу Амельку абвеяла мокрым ветрам. Ён зажмурыў вочы, ад чаго твар яго прыняў выгляд такi, як бы Амелька к нечаму прыслухоўваецца...

Яшчэ не падплыў ён к берагу, як вясёлыя камсамольцы пачалi скакаць на паром.

- Паволi, - крычаў Амелька, - патопiцеся, дурнi, чаго вас дрэнчыць!

- Назад! - закрычалi яму ў адказ хлопцы.

Паром яшчэ не прыстаў к берагу, а яны ўжо ўсе былi на iм. Некалькi рук, адапхнуўшы Амельку, замiтусiлiся на мокрым дроце. Паром быстра, так, як нiколi, пайшоў к берагу.

- Вось чэрцi, - сказаў Амелька, - усё роўна, як лукавы iх падмывае. Чаго вы гэтакiя вясёлыя?

- А чаго плакаць, - адказаў яму смуглы Мiколка, сын яго суседа Кастуся, - на свеце няма чаго плакаць...

I, пачакаўшы з хвiлiнку, закончыў:

- Каб, здаецца, трохi цяплейшая вада, дык так бы плюхнуўся i паплыў бы процi вады.

- I ўтапiўся б, - сказаў Амелька.

- Не ўтапiўся б, - адказаў рашуча Мiколка.

Паром падплыў к берагу. На зямлi рабiлася святлей - на небе пачала расплывацца светлая лапiна: гэта сонца хацела прабiцца скрозь хмары.

Хлопцы пасаскаквалi з парома. Мiколка прыкруцiў яго к слупку, i ўсе пачалi бiць рукамi аб полы свае адзежы - ад сырасцi i халоднага, мокрага дроту памерзлi рукi.

Амелька праверыў, цi добра Мiколка прывязаў паром, i хацеў ужо лезцi ў сваю будку, але хлопцы, як бы згаварыўшыся, схвацiлi яго за рукi i, зрабiўшы кола, усе гуртам закружылiся.

- Пусцiце, д'яблы, - крычаў Амелька, - знайшлi таварыша!

Але хлопцы зналi вясёлы гумар Амелькi. Зналi, што часта ён сам, схвацiўшы дзе-небудзь на iгрышчы дзяўчыну, пускаўся з ёю ў скокi.

I яны яшчэ мацней закружылiся i зачмокалi нагамi па мокрай зямлi.

Сонца весела пячэ,

Цераз мост вада цячэ,

стараючыся пападаць у такт нагамi, загукаў Мiколка вясёлую песню. Гурт здаровых галасоў зычна хвацiў далей:

Пад вадою мост дрыжыць,

Па вадзе Мiхал бяжыць!

Старога Амельку раптоўна ахвацiла буйная вясёласць. Ён бачыў, як хлопцы спрытна ўзляталi ўгару, ускiдалi махам галавы з вачэй свае доўгiя валасы i шчабяталi песню. А мокры i жывы вецер весела свiстаў у вушы i вочы.

I ўжо не спрачаючыся, а з ахвотаю, ён дробна затупаў нагамi, махнуў галавою, каб скiнуць з яе шапку, i, стараючыся не адставаць ад хлапцоў, загукаў разам з iмi:

Ой, куды цябе нясе?!

Згiнеш ў рэчцы-паласе.