Миколка-паравоз (на белорусском языке)   ::   Лыньков Михась

Прыйшоўшы са станцыi, дзед звычайна хвалiўся:

- Iду гэта я аж каля самага жандара, а ён перада мной у струнку так i выцягнуўся... Бача, значыць, герой iдзе. А то яшчэ генерал мне насустрач... старэнькi такi... Ну, я пад казырок яму, а ён, не разгледзеўшы добра, сляпы, як вiдаць, стаў ва фрунт ды на ўсю станцыю: "Здравiя жалаем, ваша высокаправасхадзiцельства". Вось яно як! Вiдаць, падумаў, што я яшчэ вышэйшы генерал... Ды перад усiмi людзьмi, перад усёй станцыяй. Вось што знача мiкалаеўскi салдат! Вось што знача - медалi!

Тут дзед важна стукаў сябе па грудзях, каб забражджалi медалi, каб вiдаць было, якi ён, дзед Астап, ёсць герой на свеце, якога нават жандары i генералы баяцца, пад казырок бяруць.

Бацька i мацi звычайна спакойна выслухоўвалi дзеда - яго заўсёдашняя пахвальба была iм у прывычку. Але Мiколка кiдаўся ў спрэчкi, сумняваўся.

- Ты, дзед, вялiкi манюка!

- Як то манюка? - аж садзiўся ад злосцi дзед.

- А так! Манiш усё... Бачыў я, як ты шапку перад жандарам здымаў i аж крактаў, нiзка кланяючыся. А яшчэ перад начальнiкам дэпо ты зусiм без шапкi ходзiш... Вунь, калi дождж быў, дык хадзiў ты перад iм без шапкi, аж з лысiны цякло.

Дзед не мог уседзець ад знявагi. Ён таропка хапаўся за папружку, знiмаў яе. Трымаючы адной рукой штаны, каб не ўпалi без папружкi, ён грозна размахваў другой рукой i наступаў на Мiколку:

- Я табе пакажу, як дзеда ў манюкi залiчваць! Я табе пакажу, як бэсцiць героя турэцкай вайны, старога мiкалаеўскага ваяку, якi, можна сказаць, вось гэтай слаўнай рукой сотнi ворагаў пабiў - батальёны турак палажыў.

- А ты ж казаў, дзеду, дывiзii, а не батальёны! - кiдаў Мiколка i спешна ўцякаў з вагона, хаваючыся за блiзкай стрэлкай. Дзед туды не пабяжыць. Нязручна яму скакаць цераз рэйкi, ды i небяспечна для адзення, яшчэ згубiш без папружкi. Таму дзед станавiўся звычайна ў дзвярах вагона i, патрасаючы кулаком, заводзiў доўгую дыскусiю з Мiколкам. Мiколка агрызаўся:

- Ты, дзед, камара не заб'еш, не толькi што турка!

- А за што медалi мне дадзены?

- Як за што? А за лягушак...

- За якiх гэта лягушак? - здзiўляўся дзед, заўсёды забываючы гэты жарт над iм.

- А за тых лягушак, якiх ты ганяў з-пад пушак...

Сказаўшы гэта, Мiколка лiчыў за лепшае адступiць яшчэ на адну пазiцыю, падалей ад вагона.

"Хоць дзед звычайна i не ганяецца ўслед, але ўсё можа быць, - думае Мiколка, адыходзячы далей i ўжо шкадуючы дзеда. - Вiдаць, перабаршчыў я крыху... Угневаецца цяпер дзед не на жарт..."

I сапраўды, дзед набiраўся вялiкага гневу. Гэта ж жартачкi, усумнiцца ў яго былой храбрасцi. I хiтры дзед мяняў тактыку. Ён i вiду не паказваў, што ўкрыўджаны. Ён завiхаўся ля чыгуннай печкi, шчапаў лучыну, адным словам, займаўся мiрнымi гаспадарчымi справамi. Але тым часам не зводзiў вока з падшыванца Мiколкi. I калi той з'яўляўся дзе поблiзу, дзед, быццам бы нiчога не было мiж iмi, клiкаў Мiколку:

- Унучак!

- Што?

- А цi не вып'ем мы з табой чаю?

Мiколка думае з хвiлiну. Як-нiяк чай вялiкая спакуса. А дзед iзноў:

- Абаранкi ў мяне ёсць... Свежыя... А пахнуць жа, пахнуць.

- Ну! - здзiўляецца ў сваю чаргу Мiколка. - Няўжо з макам?

- З макам, унучак, з макам! Ну i абаранкi! Дык вып'ем, кажаш?

- А што ты думаеш, дзеду! Давай сабе вып'ем...

I Мiколка пераступае парог вагона, ужо ў думках ласуючыся абаранкамi, ды яшчэ з макам. Гэта ўжо, калi на тое пайшло, смачней за "зайцаў хлеб", смачней за ўсякiя прысмакi.

I тут пачынаюцца гэтыя абаранкi, ды яшчэ з якiм макам.

- Хадзi, хадзi, каток мой, паласуйся!

I дзедавы рукi нечакана спрытна ловяць Мiколку за вiхор. Тут толькi схамянецца Мiколка, даведаецца, што папаўся. Але позна. Кастлявыя дзедавы рукi моцныя, з iх вiхор не вызвалiш.