Беларусы, вас чакае Зямля (Гараватка - 3) (на белорусском языке)   ::   Акула К

Зноў будзеш ахоўваць кангрэс?

- Некаму-ж трэба, - усьмiхнуўся Дзяркач.

- А каб Немцы прыйшлi каго арыштаваць, тады што?

Антось зiрнуў на таварыша, усьмiхнуўся.

- Немцы? Мы-б iм паказалi дзе ракi зiмуюць!

40

Падгайскi, Янтось i Янук доўга раiлiся ў аграномавай хаце. Гаспадар паведамiў, што ён ужо здолеў перадаць у надзейныя рукi бальшыню сваiх харчоў, збожжа, адкуль iх можна будзе забраць пры бальшавiцкай акупацыi. А Антось расказаў, што супольна з Баравiком змог назапасiць зброi й амунiцыi, пераважна ў схованках на Марылiным гарбе й iншых. Пералiчыў больш дзесяцi чалавек з палiцыi, што маюць зьявiцца ў умоўленае месца, якiм зрабiлi лясьнiчоўку. Галоўнае - падабраць адпаведны момант, перачакаць, пакуль банды павылазяць з пушчы. Летам гэта няцяжка. Пастанавiлi перабiрацца ў лес парамi й троойкамi.

Вярнуўшыся зь Менску, Янук добра вытлумачыў Дунi ў чым справа.

- Што-ж, дзе ты тамака i я, хоць надта нялёгка гэта, - адказала пасьля шматлiкiх пытаньняў жонка.

Пастанавiлi бацьком i раднi нiчога не казаць i выбiрацца вечарам, зрабiць часовы прыпынак дзесь у густым збожжы цi зарасьнiках, недалёка дарогi, каб асачыць, як пакiнуць пушчу банды. Антось, апроч усiх iншых клопатаў, прынагляў i Нiну, каб не марудзiла. Зь iмi меў iсьцi Баравiк.

Радыё трашчала ад бальшавiцкага ўздыму. Немцы, згодна яго, уцякалi на ўсiм фроньце, а "народныя мсьцiўцы" атакавалi варожыя гарнiзоны й памагалi савецкай армii завязваць мяшкi. На Гацi бальшавiцкiя бамбавiкi наляцелi перад полуднем, выладавалi некалькi бомбаў i паляцелi назахад, па нейкiх сваiх заданьнях. Ужо ўчора недзе змыўся Левандоўскi, а Антось рыхтаваўся пакiдаць Гацi вечарам. Дарогамi з усходу, на калёсах i пеша рухалiся ўцекачы. Зь Лiтоўцаў рыхтаваўся ў дарогу адзiн солтыс Паўлоўскi. Вёска адранцьвела.

Пасьля сьпякотнага дня, сонца чырвонай куляй садзiлася за хрыбет лiпавiцкага бору. Над Архiпам кружыў астраб. Усё гэта бачыў праз вакно Янук. Усё было гатовае ў дарогу. Сьцiснулася сэрца.

- Янучок, думаеш, што мы калi сюды вернемся? - спыаталася, iзь сьлязьмi на вачох, у яго Дуня.

- Ня ведаю, даражэнькая, - адказаў Янук дрыжачым голасам. - Сьвет, якi мы зналi, ужо адыходзiць, а настае новы. Давай можа перад дарогай памолiмся... I пасьля вазьмi з сабой iкону.

Яны селi пры стале й схiлiлi перад iконамi галовы. Дзесьцi з усходу даляцеў гул артылерыйскай кананады. На зруйнаваную й аголеную зямлю адтуль паўзла шматгаловая хiмэра.

Таронта, 1977-1980

Сьпiс некаторых чужых або рэдка ўжываных словаў

Дзярлiвы - (бел.) драпежны.

Велькапольска - (польск.) лiтаральна "Вялiкая Польшча".

Жэч Паспалiта - Рэч Паспалiтая. Просты беларускi пераклад лацiнскага "рэспублiка" (res publiсa - "рэч публiчная", "рэч паспалiтая") палякi перайначылi на свой капыл паводля свайго спецыфiчнага вымаўленьня (Rzeczpospolita), а ў далейшым называлi й называюць так Польшчу.

Крэсы (Крэсы Всходне) - "усходняе памяжоўе". Так звыклi называць палякi заходнебеларускiя землi, дзе польская прапаганда залiчвала беларусаў у "расеезаваныя палякi".

Мiтычны - мiфiчны (бел., паходнае ад грэцкага. Падчас савецкае "моўнае рэформы" замененае на "мiфiчны" паводля расеезаванага вымаўленьня).

Тарэбка - (польск.) торбачка (жаночая).

Элiмiнацыя - выключэньне (бел., паходнае ад лацiнскага).

Жондовы - (польск.) урадавы.

Офяра едэн - (польск.) ах ты недарэка.

Хаме едэн - (польск.) ах ты хам.

Жондова владза - (польск.) урадавая ўлада

Двадзесьця пеньць - (польск.) дваццаць пяць (маецца на ўвазе дваццаць пяць удараў).

Троп - (бел.) сьлед, быць на тропе - злавiць сьлед, iсьцi па сьледу.

Ровар - (бел.) веласiпед

Транзакцыя - (бел., паходнае ад лацiнскага) зьдзелка.

Ужэнднiк - (польск.) чыноўнiк.

Мiльчэць - (польск.) маўчаць.

Ажэлкi - (польск.) "арляняты" - кукарды на шапках польскiх палiцыянтаў ды жаўнераў.

Залатоўка - (бел.