Ферма (на белорусском языке)   ::   Оруэлл Джордж

Вы, маладыя парасяты, што седзiце перада мною, усе вы са страшнымi крыкамi сустрэнеце смерць на калодзе праз нейкi год. I гэты жах чакае нас усiх кароў, свiнняў, курэй, авечак - усiх. Не лепшая доля ў коней i сабак. А цябе, Баксёр, у той самы дзень, калi твае магутныя цяглiцы страцяць сваю сiлу, Джоўнз прадасць скуралупу, якi перарэжа табе глотку i зварыць з цябе полiўку сваiм ганчакам. Што да сабакаў, дык калi яны зробяцца старыя i бяззубыя, Джоўнз прывяжа iм на шыю цаглiну i патопiць iх у найблiжэйшым ставе.

Цi ж вам, таварышы, цяпер не ясна, што ўсё лiхое ў нашым жыццi спароджана тыранiяй людскога роду? Трэба толькi пазбавiцца ад Чалавека, i плён нашай працы будзе належаць нам самiм. Амаль адразу мы станемся багатыя i вольныя. Дык што ж нам рабiць? А вось што: працаваць уночы i ўдзень, целам i душою, каб скiнуць уладу чалавечага роду! Вось мой заклiк да вас, таварышы: Паўстанне! Я не ведаю, калi пачнецца Паўстанне, гэта можа здарыцца праз тыдзень або праз сотнi гадоў, але я ведаю, гэтаксама пэўна, як бачу гэтую салому ў мяне пад нагамi, што раней цi пазней справядлiвасць пераможа. Няспынна памятайце пра гэта, таварышы, усю кароткую рэшту вашага жыцця! А галоўнае - перакажыце гэты мой заклiк тым, хто прыйдзе пасля вас, каб будучыя пакаленнi маглi працягнуць змаганне да пераможнага канца.

I памятайце, таварышы, ваша рашучасць павiнна быць непахiсная. Нiякiя доказы не павiнны збiць вас з тропу. Нiколi не слухайце, калi вам будуць казаць, што Чалавек i жывёлы маюць агульныя iнтарэсы, што дабрабыт Чалавека будзе азначаць i дабрабыт жывёлаў. Усё гэта мана. Чалавек не служыць iнтарэсам нiводнай жывой iстоты, апроч самога сябе. Дык хай жа сярод нас, жывёлаў, пануе поўная еднасць i братэрства ў змаганнi. Усе людзi - ворагi. Усе жывёлы таварышы.

У гэтую хвiлiну ўзняўся страшны гармiдар. Пакуль Маёр прамаўляў, чатыры вялiкiя пацукi выпаўзлi з сваiх нораў i цяпер сядзелi на заднiх лапах i слухалi яго. Раптам iх заўважылi сабакi, i толькi спрытна шмыгнуўшы ў свае норы, пацукi ўратавалi сабе жыццё. Маёр падняў нагу, заклiкаючы да цiшынi.

- Таварышы, - сказаў ён, - нам трэба вырашыць адну праблему. Дзiкiя звяры, такiя як пацукi або зайцы, - сябры яны нам або ворагi? Давайце паставiм гэта на галасаванне. Прапаную сходу пытанне: цi можна лiчыць пацукоў таварышамi?

Адразу прагаласавалi, i пераважнай большасцю было вырашана, што пацукi таварышы. Было толькi чацвёра нязгодных: усе тры сабакi i кот, якi, як высветлiлася пасля, галасаваў на два бакi. Маёр працягваў:

- Я яшчэ дадам наступнае. Паўтараю: заўсёды памятайце пра ваш абавязак варожасцi да Чалавека i ўсiх ягоных звычаяў. Той, хто ходзiць на дзвюх нагах, - вораг. Той, хто ходзiць на чатырох нагах або мае крылы, - сябар. Памятайце таксама, што, змагаючыся супраць Чалавека, мы не павiнны да яго прыпадабняцца. Нават калi вы пераможаце яго, не пераймайце ягоных заганаў. Нiводная жывёлiна нiколi не павiнна жыць у доме, спаць у ложку, насiць адзенне, пiць гарэлку, курыць тытунь, дакранацца да грошай або займацца гандлем. Усе звычкi Чалавека - лiха. I перад усiм, нiводная жывёлiна нiколi не павiнна панаваць над сваiмi блiзкiмi. Слабыя цi дужыя, разумныя цi дурныя, усе мы браты. Нiводная жывёлiна нiколi не павiнна забiваць iншай жывёлiны. Усе жывёлы роўныя.

А цяпер, таварышы, я раскажу вам пра сон, што я саснiў мiнулае ночы. Я не магу вам яго апiсаць. Гэта быў сон пра жыццё на зямлi, якое яно будзе, калi знiкне Чалавек. Але ён нагадаў мне штосьцi, пра што я даўно ўжо забыўся. Шмат гадоў таму, калi я быў маленькiм парасяткам, мая мацi i iншыя мацёры часта спявалi старую песню, з якой яны памяталi толькi мелодыю i тры першыя словы. Я памятаў гэтую мелодыю, калi быў малы, але даўно ўжо забыўся. Мiнулае ночы, аднак, яна вярнулася да мяне ў сне.