Миколка-паравоз (на белорусском языке)   ::   Лыньков Михась

Так жыў i гадаваўся Мiколка-паравоз. Ён i сам добра не ведаў, чаму празвалi яго паравозам. Магчыма, за тое, што вельмi ж упадабаў ён паравозы, асаблiва ж пасажырскiя. Стаiць такi прыгажун ля дэпо, калёсы высокiя, чырвоныя, не раўнуючы, як ногi ў бусла балотнага. Альбо выязджае такi прыгажун з дэпо i так важна парай пыхкае: пых... пых... пых...

Ну як тут уцерпець Мiколку, ды не падсесцi ззаду на тэндэрную падножку, ды не праехацца да паваротнага круга. Праўда, счэпшчыкi лаюцца часам:

- Злазь, жаба, а то падмажаш калёсы!

Дзе ты там злезеш!

Цiкава i ля паваротнага круга. Паравоз вялiкi-вялiкi, а на крузе стаiць, як дзiцё, не паварухнецца. I адзiн рабочы, усяго толькi адзiн, паварочвае гэты самы круг з паравозам. Канечне, Мiколка не прамiне, каб не дапамагчы тут рабочаму. I здаецца Мiколку, што пад яго рукой паварочваецца шпарчэй круг - гэткая аграмадзiна - i на ёй паравоз вялiкi, стаiць i пыхкае. Вось павернут круг, Мiколка зноў на падножку, i паравоз зноў жывы. Загудзiць, заляскоча i так памчыцца, што толькi пыл курыць ззаду аж да самых стрэлак, адтуль паравоз iдзе назад, на станцыю, пад пасажырскi поезд. На станцыi трэба пiльнавацца, каб не трапiць на вока жандару. Той не любiць дзяцей. Толькi заўважыць i бяжыць услед, памахваючы шабляй-селядцом. З падножак зганяе.

Ведаў бацька пра Мiколкавы практыкаваннi на падножках, ушчуваў колькi разоў, але нiчога не дапамагала.

- Ты памочнiк машынiста? - пытаў Мiколка ў такiх выпадках бацьку.

- Ну, а што?

- Вось табе i што. На паравозах ездзiш?

- Езджу. А што з таго?

- А нiчога... Павiнен i я ездзiць.

Што ты тут скажаш Мiколку? Нiчога. I, выязджаючы ў чарговую паездку на пуць, бацька толькi прасiў усiх знаёмых счэпшчыкаў i стрэлачнiкаў на станцыi:

- Вы, браткi, пiльнуйце хаця, каб не трапiў мой басурман на рэйкi!

- Дзе ты яго ўпiльнуеш, блыху? На жывое будзе жывы, не дзе дзенецца.

- Ды яно ж так.

Так гадаваўся Мiколка на рэйках.

Прыгоды Мiколкi з дзедам Астапам

У Мiколкавым раннiм дзяцiнстве было многа падзей, але цi дужа iх успомнiш усе. А таму i раскажам толькi аб тых, якiя больш памятны Мiколку, на якiя ён не забываецца да апошняга дня. Памятае ён пра вужа, пра гарачыя спрэчкi з дзедам, пра матчыных курэй i пра зялёнага ката. Ды яшчэ пра слаўную дзедаву стрэльбу i пра сваё досыць цiкавае знаёмства з царом.

Раскажам цяпер пра вужа.

Вольнымi днямi, калi Мiколкаў бацька адпачываў i не ездзiў на паравозе, Мiколка з бацькам iшлi на рэчку, якая працякала недалёка ад станцыi. Тут лавiлiся добрыя акунькi, траплялi шчупакi на шнур, часам пападаўся дробны сом. А больш за ўсё лавiлiся плоткi. Цэлымi стайкамi хадзiлi яны пад лазовымi кустамi, паблiскваючы на сонцы срэбнай луской. Толькi знай закiдвай вудачку.

Акрамя рыбы ў рэчцы было багата ракаў. Яны масцiлiся ў старых карчах, а то глыбока пад берагам, у спецыяльных норах-пячурках. У цёплыя днi Мiколка лазiў з бацькам у рэчку i мацаў ракаў. Да чаго ж прыемны занятак. Сагнешся як мага болей, каб толькi ў вушы вада не трапiла, а руку глыбей пад бераг. Засунеш руку ў нару, а рак цап за пальцы кляшнёй. Цiскане часам так, што аж вочы на лоб палезуць. Але не бяда, падхопiш яго, калючага, ды на бераг. Скачы там, як хочаш, кусайся. За гадзiну якую, глядзi, цэлае вядро ракаў дасталi. Прынясуць iх у вагон, паставяць. Павылазяць яны, разбрыдуцца па ўсёй падлозе. У такiя шчылiны забяруцца, што мацi потым гадзiнамi шукае iх, выпорвае венiкам ды праклiнае нашых рыбаловаў.

Дзед Астап быў старым мiкалаеўскiм салдатам, служыў вартаўнiком у дэпо, меў два срэбныя медалi за турэцкую вайну. У святочныя днi дзед важна чысцiў свае боты, потым яшчэ важней цёр мелам свае медалi i, павесiўшы iх на грудзi, урачыста iшоў на станцыю, каб людзям сябе паказаць, як казаў ён, i на людзей падзiвiцца.