Крумкачоы гай (на белорусском языке)   ::   Олешко Антон

Жонка спаткала яго ў сенцах.

- Дзе ты хаця быў?

- У Ганны. Дзе ж яшчэ?

Калi яна даведалася, што ў дачкi здарылася, забедавала:

- Няхай бярэ дзiця ды едзе сюды. У Граве ёй не жыццё, калi няма Сымона. Вакол чужыя людзi.

- Як гэта чужыя?

- А што ж, сваякi? I яшчэ табе скажу - не швэндайся нiдзе ноччу... Нарвешся...

- На каго?

- Хоць бы на таго Коршака. Зловiць з мяшком, не пагладзiць па галаве. Хопiць таго, што напрыносiў. На сто гадоў не назапасiш.

- Ну добра, добра... Учора вазiлi грэчку?

- Падвечар трохi вазiлi.

- Лiха iх галаве.

Жонка пайшла ў агарод, а Ворка ўсё пазiраў на сонца. Як толькi сцямнела, ён адразу падаўся з мяшком за вароты, скiраваў сцежкай на грачанае поле.

"Нiкому не буду кланяцца, нi ў кога прасiць не буду", - разважаў ён каля кучак над мяшком. Рабiў усё не спяшаючыся, па-гаспадарску: падтрасаў мех, утоптваў яго каленам i, калi набiў грэчкi пад самую завязку, то ледзь закiнуў мех за плечы.

Назад Ворка дарогай не пайшоў. Усё можа здарыцца. Напаткаецца свой чалавек, то пасля папагавораць суседзi.

Ён падаўся полем у канец сяла. Дабрыў да свайго агарода, сеў на мяжы. Цяжка сапучы, азiраўся на цёмныя хаты.

I раптам данеслiся далёкiя стрэлы з Крумкачовага гаю. Ворка падхапiўся i, сам яшчэ не ведаючы чаму, падаўся на паплавы. Стрэлы не сцiхалi. Ворка тады пусцiўся подбегам.

Ён ужо быў далёка за сялом, калi сцiхлi стрэлы ў Крумкачовым гаi. Тады ён спынiўся, патаптаўся на паплавах i вярнуўся назад. Iсцi ў лес яму ўжо не хацелася.

Ноччу ён кепска спаў, часта прачынаўся i выходзiў на двор. "Хто там страляе кожную ноч?" - ён ужо не мог спакойна жыць.

Ранiцай па сяле разнеслася чутка, што Коршак узарваў мост на шашы за Боркамi i спалiў можа трыццаць машын. А Ворка ўсё думаў пра сваё:

"Ад нас Боркi за трыццаць кiламетраў, i людзi знаюць, што там учора было. А гэта ж пад бокам страляюць каторую ноч - i нiхто нiчога не ведае..."

Пасля паўдня Ворка пайшоў у другi канец сяла, а адтуль быццам бы падаўся ў дуброву. У лесе завярнуў на лог i перад захадам сонца быў ужо на грудку ў Крумкачовым гаi.

Зямля тут была ўскапана ўжо ў другiм месцы. На жвiры зноў былi сляды. Цяпер можна было разабраць, што машыны прыходзiлi сюды з шашы.

Ворка доўга таптаўся на грудку каля ялiны, задзiраў галаву, пазiраў на вострую вяршалiну, што, здавалася, даставала ўгары да белых воблакаў. Падышоў да камля, пакратаў пазногцем чыстую, як сляза, кроплю смалы. Глянуў уверх. Ад выносiстага шэрага ствала ва ўсе бакi адыходзiлi галiны.

Ворка ўзяўся за першую сухую галiну, падцягнуўся i палез. Ён ужо быў высока, i калi адхiлiў яловую галiну, то прагалiна цяпер была перад iм як на далонi. Правей iшла дарога, з якой заварочвалi на грудок машыны.

Ворка ўсеўся на таўсцейшым суку, абняў ствол елкi. Доўга сядзеў не кратаючыся i аглядаючы палянку.

Унiзе на зямлi ўжо ткаўся змрок, лес пачарнеў. Хутка яго зусiм ахiнула цемра.

Цяпер Ворка бачыў толькi белую палоску неба на захадзе. I неяк думкi паплылi i паплылi. Ён думаў, што прыйшла пара сеяць жыта, што ён пасее яго за агародамi на былым сваiм полi. У Лядах разабралi ўжо калгас. Будуць рабiць кожны сабе.

Ворка думаў прыхапiць яшчэ пад агарод кавалак той зямлi, якую калiсьцi адрэзаў у яго Данiк Васiль, i пасадзiць сад. Ганну з Гравы, як i казала жонка, давядзецца забраць. Цяперашнiм светам брат трымаецца за брата, сват за свата.

"Дый што падумае Сымон, калi даведаецца, што яна з дзiцем жыла адна", разважаў Ворка.

У зяця Сымона круты нораў, да трох не гавары. I залатыя рукi ў хлопца. Што нi возьме - зробiць. Ворка пабойваўся яго, але i ганарыўся iм.

Думаючы пра трактарыста-зяця, Ворка забыўся пра агарод, сад. Успомнiў, што Сымон марыў завесцi пчол. Што ж! Цяпер ён завядзе пчол. Паставiць вуллi за хатай.

"Трэба падскочыць яшчэ раз да Змiцера", - падумаў ён.

На душы ад такiх думак было цёпла...