Мсцивец (на белорусском языке)   ::   Де Мопассан Ги

---------------------------------------------

Де Мопассан Ги

Мсцiвец (на белорусском языке)



Гi дэ Мапасан

Мсцiвец

Пераклад: Сяргей Мурашка

Калi пан Антуан Лёе ўзяў шлюб з удавой Мацiльдай Суры, ён быў закаханы ў яе амаль дзесяць гадоў.

Пан Суры быў яго сябар, стары школьны таварыш. Лёе вельмi яго любiў, але лiчыў трохi наiўным. Ён часта казаў: "Небарака Суры пораху не прыдумае!"

Калi Суры ажанiўся з паненкай Мацiльдай Дзюваль, Лёе здзiвiўся i крышку пакрыўдзiўся, бо сам улягаў за ёй. Яна была дачкой суседкi, старой галантарэйнiцы, i жылi яны на калiсьцi заробленыя грошы. Прыгожая, далiкатная, разумная, яна пайшла за Суры праз яго багацце.

Тады Лёе заспадзяваўся на другое. Ён пачаў заляцацца да сябравай жонкi. Ён быў чалавек паглядны, недурны, таксама багаты i верыў, што ў яго атрымаецца; не атрымалася. Тады ён закахаўся па-сапраўднаму, але сяброўства з мужам рабiла гэтае каханне стрыманым, сцiплым, затоеным. Панi Суры палiчыла, што яго залёты скончылiся, i шчыра пасябравала з iм. Так прайшло дзевяць гадоў.

I вось адной ранiцы пасыльны прынёс Лёе роспачную вестку ад беднай жанчыны. Нечакана ад разрыву анеўрызмы памёр Суры.

Спачатку ён жахнуўся, бо яны былi аднагодкi, але амаль адразу глыбокая радасць, невыказная палёгка, пачуццё свабоды ахапiлi яго душу i сэрца. Панi Суры была вольная.

Ён, прынамсi, здолеў падацца досыць засмучаным, счакаў патрэбны час, выканаў усе ўмоўнасцi. Праз пятнаццаць месяцаў ён ажанiўся з удавой.

Усе палiчылi гэта натуральным i нават высакародным. Гэта быў учынак адданага сябра i сумленнага чалавека.

Нарэшце ён быў шчаслiвы, зусiм шчаслiвы.

Яны зажылi ў самай сардэчнай лучнасцi, адразу зразумеўшы i ацанiўшы адно аднаго. У iх не было сакрэтаў ад сябе, яны дзялiлiся самымi патаемнымi думкамi. I Лёе кахаў жонку спакойным даверлiвым каханнем; ён любiў яе як пяшчотную i шчырую сяброўку, не зневажаў i ва ўсiм давяраў. Але ў яго душы ўвесь час жыла дзiўная i невытлумачальная крыўда на нябожчыка Суры, якi першы авалодаў гэтай жанчынай, першы сарваў цвет яе юнацтва i душы, якi нават трохi пазбавiў яе паэтычнасцi. Успамiн па мёртвым мужу труцiў шчасце жывога, i цяпер гэтая пасмяротная рэўнасць штодня цвялiла сэрца Лёе.

Ён дайшоў да таго, што толькi i гаварыў пра Суры, распытваў пра тысячы яго iнтымных i сакрэтных падрабязнасцей, хацеў ведаць кожную яго звычку i характар. Ён нават смяяўся з нябожчыка - паблажлiва згадваў яго дзiвацтвы, падкрэслiваў прыхамацi, налягаў на заганы.

Штомомант ён клiкаў жонку з аднаго канца дома ў другi:

- Мацiльда!

- Што, дарагi?

- Хадзi пагавары са мной.

Яна заўжды прыходзiла з усмешкай, бо добра ведала, што з ёй будуць гаварыць пра Суры, i патурала няшкодным дзiвотам новага мужа.

- Скажы, ты памятаеш, як аднаго разу Суры хацеў мне даказаць, што нiзкiх мужчын любяць мацней за высокiх?

I ён пускаўся ў такiя развагi, якiя нiколi не былi на карысць малому Суры, але цiшком давалi перавагу высокаму Лёе.

I панi Лёе кiвала галавою, згаджаючыся з iм; i смяялася ад шчырага сэрца, строячы лагодныя кепiкi з колiшняга мужа, каб лепш улагодзiць новага, якi ў канцы кожнай размовы казаў: "Усё роўна, ну i мяла гэты Суры".

Яны былi шчаслiвыя, вельмi шчаслiвыя. I Лёе не пераставаў усiмi звычайнымi сродкамi выказваць жонцы сваё неўтаймоўнае каханне.

Неяк уночы, калi яны не маглi заснуць, узбуджаныя вяртаннем маладосцi, Лёе, якi прыцiскаў жонку да грудзей i прагна прыпадаў да яе вуснамi, раптам спытаўся:

- Скажы, дарагая.

- Га?

- Суры... мне цяжка цяпер пра гэта пытацца... цi моцна... цi моцна ён кахаў цябе?

Яна палка пацалавала яго i шапнула:

- Не так, як ты, коцiк.

Яго мужчынская годнасць была ўсцешаная, i ён зноў спытаўся:

- Ён, мусiць, быў... няспрытны... не?

Яна не адказала, адно пырснула хiтрым смехам i схавала твар на мужавай шыi.