Беларуския народныя казки (на белорусском языке)   ::   Автор неизвестен

Высунула адтуль галоўку i пытаецца:

- Чаго плачаш, добры чалавек?

Расказаў ёй Янка пра сваю бяду.

- Нiчога, - суцяшае яго мышка, - гэтай бядзе мы дамо рады.

Пашапталася яна аб нечым з катком, потым села яму на сьпiну, i паплылi яны цераз мора. Даплылi да замку. Тут каток схаваўся ў садзе, а мышка прабралася праз шчылiну ў пакой да каралеўны. Доўга сядзела яна там, цiкуючы, дзе каралеўна хавае табакерку. I дагледзела-такi - у драўляным куфэрку!

Уночы, як лягла каралеўна спаць, прагрызла мышка куфэрак, схапiла табакерку ды пабегла ў сад да катка.

- Ёсьць, - кажа, - залатая табакерка!

- То садзiся зараз-жа мне на сьпiну! - загадаў каток. - Паплывем назад.

Села мышка яму на сьпiну, каток i паплыў, фыркаючы па хвалях.

Даплылi ўжо траха не да берагу. Каток пытаецца ў мышкi:

- Цi ня згубiла ты табакеркi?

- Не, - кажа мышка, - вось яна!

Падняла табакерку, каб паказаць катку, ды ня ўтрымала: табакерка плюх у мора!

- Ах ты, недарэка! - узлаваўся каток. - Што-ж ты нарабiла?

Выплыў ён на бераг i схапiў мышку зубамi:

- Я цябе задушу!

Убачыў гэта Янка, адабраў мышку. А як даведаўся, што здарылася, дык зноў сеў каля мора i моцна заплакаў - так шкада было яму табакеркi!

Раптам з мора паказалася галава серабрыстай рыбкi:

- Чаго ты плачаш, добры чалавек? Раскажы мне: можа я табе ў чым дапамагу за тое, што ты калiсь збавiў мяне ад сьмерцi?

Прыгледзеўся Янка - пазнаў тую рыбку.

- Эх, - цяжка ўздыхнуў ён, - вялiкая, рыбка, у мяне ўтрата...

I расказаў рыбцы пра сваю бяду. Выслухала яго рыбка i кажа:

- Гэта бяда - не бяда! У мяне тут у моры табакерак колькi хочаш. Я буду выкiдаць, а ты пазнавай, якая твая. Сваю забярэш, а мае мне назад кiнеш.

Вiльнула рыбка хвастом i нырнула на дно мора.

Неўзабаве пачала яна шпурляць на бераг табакеркi - залатыя, сярэбраныя, дыямэнтавыя, маленькiя i вялiкiя. У Янкi аж уваччу мiтусiцца ад табакерак. Давай ён пiльна прыглядацца да iх, i нарэшце-такi ўбачыў сваю.

Зарадаваўся Янка, павыкiдаў у мора лiшнiя табакеркi i крыкнуў да рыбкi:

- Дзякую, даражэнькая! Збавiла ты мяне ад бяды.

Адчынiў ён сваю залатую табакерку. Выскачыў зь яе чалавечак:

- Што загадаеш, гаспадар?

- Апошняя мая просьба да цябе, добры мой памочнiк, - кажа Янка: - аблажы ў поўнач саломаю Зьмеяў замак на высьпе i спалi яго.

- Добра, гаспадар! Будзе зроблена.

Дачакаўся Янка поўначы i, як зашугаў Зьмеяў замак, пайшоў адсюль з катком i мышкаю шукаць лепшых людзей.