Як брыгадзир Жарар трапиы у Менск (на белорусском языке)   ::   Конан-Дойль Артур

Але тады нi я, нi мае гусары не маглi прачытаць гэтага. Да мяне трапiў вельмi важны дакумент, ад якога магло залежаць жыццё ўсёй армii, я не мог прачытаць яго! Я яшчэ раз папрасiў палоннага перакласцi змест i паабяцаў яму за гэта волю, але ён толькi ўсмiхнуўся ў адказ.

- Скажыце хаця, што гэта за вёска?

- Даброва.

- А далей, калi я не памыляюся, Менск?

- Але.

- Зараз мы паедзем у вёску i знойдзем там чалавека, якi перакладзе для нас гэтыя два сказы.

У вёсцы мы пад'ехалi да вялiкага цаглянага дома. Ён належаў рускаму папу. Гэта быў няветлiвы чалавек. Але ягоная дачка... Прыгожая дзяўчына з чорнымi валасамi i з найцудоўнейшымi цёмнымi вачыма, што калi-небудзь глядзелi на гусараў. Часу для заляцанняў, вядома, не было, але мне неабходны быў пераклад.

Таму пасля сняданку я загаварыў з ёю, i хутка мы сталi сябрамi. Я хацеў падвесялiць яе, таму што бачыў слёзы ў яе вачах.

- Чаму вы сумуеце?

- Таму, што адзiн з маiх суайчыннiкаў у вас у палоне.

- Гэта вайна, мадэмуазель. Сёння ён, заўтра - я.

- Але, масье...

- Эцьен, - падказаў я.

- О, масье...

- Эцьен.

- Добра, Эцьен, - сказала яна i злёгку пачырванела. - Падумайце, гэты малады афiцэр паедзе з вамi ў холад i памрэ.

Я сцепануў плячыма.

- У вас такi добры твар, Эцьен. Вы не можаце аддаць гэтага чалавека на смерць. Адпусцiце яго, малю вас.

Раптам у мяне з'явiлася цудоўная думка. Я адпушчу гэтага рускага, але запатрабую ў маёй Сафi нешта наўзамен. I я загадаў прывесцi да мяне капiтана Баракава. Я ўзяў з яго слова, што ён застанецца ў гэтай вёсцы, пакуль мы не вернемся з Менска.

- Адзiн чалавек з таго цi другога боку, - сказаў я, - не зробiць перамогi ў вялiкай вайне. Вы вольныя, капiтан.

Сафi была шчаслiвая.

Калi ён пайшоў, я выняў з кiшэнi паперку i звярнуўся да Сафi:

- А зараз я хацеў бы, каб вы трошкi павучылi мяне рускай мове.

- З задавальненнем, Эцьен.

- Пачнём з гэтага, - сказаў я i разгарнуў паперу перад ёю. - Што тут напiсана?

Яна здзiўлена паглядзела на паперу.

- Тут напiсана, што калi французы прыйдуць у Менск, то ўсё загiне.

Раптам яна ўскрыкнула:

- Божа, што я нарабiла! Я здрадзiла маёй краiне! О, Эцьен, вы не павiнны былi ведаць, што там напiсана. Навошта вы прымусiлi бедную, неразумную дзяўчыну здрадзiць сваёй краiне?!

Я наколькi мог супакоiў яе, сказаў, што гэта не яе вiна, што яе перахiтрыў такi вопытны салдат, як я. Але часу для гутаркi ўжо не было. Са зместу было ясна, што збожжа ў Менску i войскi яго не ахоўваюць. Я пабег да сваiх гусараў, i праз дзесяць хвiлiн мы ўжо iмчалi да Менска. Мы ўварвалiся на галоўную вулiцу i пад крыкi спалоханых мужыкоў i баб пад'ехалi да ратушы.

Божа! Я нiколi не забудуся на тое, што чакала нас. Проста перад намi ў тры лiнii стаялi рускiя грэнадзёры. Яны паднялi свае мушкеты, i грымнуў пярун. Два мае сяржанты, Удэн i Папiет, упалi, да мяне неслiся грэнадзёры.

- Пастка! - закрычаў я. - Нам здрадзiлi! Усе назад!

Але было запозна. З усiх вулiц на нас ляцелi драгуны i казакi. Вялiзны рускi драгун схапiў мяне, i мы пакацiлiся на зямлю. Ён выняў шаблю, каб забiць мяне, але потым перадумаў i ўдарыў кулаком па галаве. Я страцiў прытомнасць. Так я трапiў у палон да рускiх.

Калi я ачуняў, то пашкадаваў, што рускi не забiў мяне. На галоўнай плошчы Менска ляжалi мае забiтыя гусары. Тыя, хто застаўся ў жывых, стаялi каля ратушы пад аховаю сотнi казакаў. Я зразумеў, што мы трапiлi ў пастку. Рускiя дазналiся пра нашую мiсiю i падрыхтавалiся. А я ўварваўся ў горад без усялякае перасцярогi. Нэй даверыўся мне, уся Вялiкая Армiя чакала нас са збожжам, а я не выканаў задання. Я заплакаў.

Рускi драгунскi афiцэр сказаў нешта сваiм салдатам. Да мяне падвялi Фiялку i прымусiлi сесцi ў сядло. Мая левая рука была прывязана да партупеi драгунскага сяржанта. Так я i рэшткi майго атрада выехалi з Менска.