Новая зямля (на белорусском языке)   ::   Колас Якуб

А з гэтым жыццем нага ў ногу

Як бы ў адну ўсе йшлi дарогу,

I толькi ён, адсталы, хворы,

Папаў у нейкiя зажоры

I лiчыць нудныя часiны

Ён моцна выбiт з каляiны,

I тым жыццём ён не жыве

Другiя думкi ў галаве,

Зусiм другiя пачуваннi,

Другi настрой i разважаннi.

I тое, што даўней, бывала,

Яго так моцна захапляла,

Цяпер здавалася няўзрачным

I непатрэбным i нязначным;

Яго цiкавiць лёс уласны,

Лёс пагражаючы, няясны,

Зацята схованы, замкнёны,

Бы кара цёмнае праклёны,

Што кожны момант над табою

Звiсае страшнаю марою,

I кожны час яна гатова,

Свядома або выпадкова,

Узнесцi грозна булаву

I апусцiць на галаву

I разам скончыць, адным махам,

З жыццём i з цёмным гэтым страхам.

Але што ёсць там, за заслонай,

За гэтай сцежкаю замкнёнай?

Няўжо пустэлi мрок разлiты,

Канец астатнi, ноч нябыту?

Мiхалу вусцiшна i жудка,

I сэрца стукае ў iм пудка.

Ох, страшна гэта ноч-пустэля!

Яна ў пякельны мрок засцеле

Яго жыццё i гэты свет;

Сатрэцца, згiне яго след

У тым сусветным праху-смерцi,

Як бы й не жыў на гэтым свеце.

Ён чуе страшнае тамленне,

Яго жахае знiштажэнне,

Ён хоча жыць... Прэч, ценi мроку!

Там сэрцу цяжка, цёмна воку...

I гэта там ён адпачыне?!

О, не!.. I кроў у жылах стыне,

I сэрца ў страсе замiрае,

I пот халодны выступае.

Якая гэта недарэчнасць?!

Хiба ён жыў?.. о, вечнасць, вечнасць!

Як зразумець цябе i змерыць?

I каго слухаць? каму верыць?

Мiхал ахоплен цёмнай хваляй,

Не хоча думка йсцi ўжо далей,

Ён хоча сцiшыць жудасць тую,

Ён прагне чуць душу жывую.

- Ну, што ты, мацi: ты б прысела,

Да жонкi мовiць ён нясмела,

А вочы просяць спачування,

Жывога слова, спагадання.

I ёй таксама несалодка

Каротка, песня, ты, каротка

I зацiхаеш так не ў часе!

Балiць ёй сэрца аб Мiхасю;

Яна адгадвае душою,

У якiм ён цяпер настроi.

I цяжка ёй. Яна ўздыхае,

Iдзе, сябе перамагае,

I горла цiснуць ёй залозы,

I волi, волi просяць слёзы.

- Памру я, Ганна! - кажа цiха.

Дайшоў да дна свайго кялiха.

Мiхась глядзiць кудысь далёка,

I нудна ёй ад тога ўзроку,

Надзеi гiне рэштка тая,

I большы смутак пашыбае.

Мiхал здзiвiўся: ён не тое

Хацеў сказаць, а штось другое,

Ды так сказалася. Ну, што ж?

- Не думай гэтак ты, нябож!

Цi мала людзi так хварэлi?

Хварэлi годы - не нядзелi,

Такiх здарэнняў вельмi многа,

Але ачуньвалi, й нiчога.

I ты, дасць Бог, на ногi станеш,

Пяройдзе лiха, ачуняеш.

Мiхал глядзiць ёй пiльна ў вочы,

Штось расчытаць па твары хоча.

Але з усмешкаю крывою

Трасе адмоўна галавою

Пацеха, знаць, яму малая;

I погляд дзесь iзноў блукае,

Але не тут, а там, далёка;

Слязою мглiцца яго вока,

Ён штось яшчэ сказаць iмкнецца,

I цень на твар яго кладзецца.

З двара ўваходзiць дзядзька ў хату;

Iдзе прамовiць слоўка брату.

Антось гаворыць смела, стала,

Каб падбадрыць крыху Мiхала,

Надзею добрую падаць

I думкi смутныя прагнаць.

- Як пачуваешся, Мiхале?

Мацуйся, браце, з мала-маля!..

А дзень якi! эх, дзень харошы!

Пайсцi б цяпер, брат, па парошы!

- Так, брат, пайду ды цi вярнуся?

Якраз патраплю да Пятруся

Ў Церабяжы пад крыж хваёвы,

Сказаў Мiхал у тон размовы,

Бы то звычайнае здарэнне,

Сказаў з усмешкай засмучэння.

- Ну, ўжо i пойдзеш! не, брат, дудкi.

Аб тым паходзе няма й чуткi;

Яшчэ паходзiш за сахою

I над уласнаю зямлёю

Ты папацееш, i не мала,

На картах бабка так казала;

Не, жыць, брат, трэба i жыць - многа!

Антось гаворыць, а ў самога

На сэрцы стала штось трывожна,

Бо спадзявацца ўсяго можна;

За кожным ходзiць смерць-сляпiца.