Стары чалавек i мора (на белорусском языке)   ::   Хемингуэй Эрнест

Бутэлька вады на носе лодкi адзiнае, у чым ён адчуваў патрэбу на працягу дня.

Хлопчык вярнуўся з сардзiнамi i дзвюма прынадамi, загорнутымi ў газету, i яны спусцiлiся па сцежцы да лодкi, адчуваючы пад пятамi пясок з галькай. Прыўзняўшы лодку, яны папхнулi яе, i тая слiзганула ў ваду.

- Поўная карма, стары дружа!

- Поўная карма, - сказаў стары чалавек, прыладжваючы вяровачныя мацаваннi вёслаў да ўключын.

Лапаткi вёслаў урэзвалiся ў ваду, ён нахiлiўся наперад i стаў выплываць у цемры з гаванi. Iншыя лодкi з iншых месцаў таксама выпраўлялiся ў мора, i хоць стары чалавек не мог iх зараз бачыць, бо месяц апусцiўся нiжэй за ўзгорак, ён чуў, як увiхалiся вёслы.

Зрэдку хтосьцi абзываўся ў лодцы, аднак большасць з iх маўчала, калi не лiчыць гуку ад апускання вёслаў у ваду. Яны разбрылiся паасабоку пасля таго, як выйшлi з вусця гаванi, i кожная скiравалася ў тую частку акiяна, дзе гаспадар спадзяваўся знайсцi рыбу. Стары чалавек ведаў, што маецца плысцi вельмi далёка, i ён пакiнуў пах зямлi за сабой, вяслуючы ў чысты ранiшнi водар акiяна. Ён убачыў свячэнне Затоцкiх водарасцей* у вадзе, калi апынуўся ў той частцы акiяна, якую рыбакi завуць вялiкiм калодзежам з-за раптоўнай глыбiнi ў семсот марскiх сажняў.

* Род трапiчных водарасцей у Атлантычным акiяне.

У iм збiралася ўсялякая рыба, бо тут, сустрэўшы стромкiя сцены акiянскага дна, плынь утварала вiр. Тут была плойма шрымпаў* ды рознае драбязы для прынады, часам яны i касякi галаваногiх малюскаў з сама глыбокiх сховаў усплывалi на паверхню, i ўся вандраўная рыба кармiлася iмi.

* Дробныя крэветкi.

Вяслуючы ў змроку, стары чалавек адчуваў наблiжэнне ранiцы i чуў дрыготкi гук, калi лятучыя рыбы пакiдалi ваду, i сычэнне ад iх нягнуткага моцна зладжанага крылля, калi яны ўзмывалi ў паветра ў цемрадзi. Ён вельмi любiў лятучых рыб, бо тыя былi яго найбольшымi сябрамi ў акiяне. Ён шкадаваў птушак, асаблiва маленькiх, кволых, цёмных марскiх ластавак, якiя заўсёды былi ў лёце, у пошуку i амаль нязменна без здабычы, i ён думаў: "Жыццё птушак апроч драпежнiкаў i магутных дужых птахаў цяжэйшае за наша. Чаму птушак стварылi гэткiмi кволымi i прыгожымi, як гэтыя марскiя хвалi? Яна добрая i вельмi прыгожая, але можа быць раз'юшана-жорсткая, i гэтак знянацку, i птушачкi, што лётаюць над вадой i абмакаюцца, каб ухапiць рыбу, жаласлiва цiўкаючы, створаны занадта нетрывалымi для мора".

Ён i ў думках называў мора lа таr, як па-гiшпанску кажуць улюбёныя ў яго людзi. Бывае, яны гавораць пра яго i благiя рэчы, але заўсёды як пра жанчыну. Некаторыя маладыя рыбакi, - з тых, што выкарыстоўваюць буi ў якасцi паплаўкоў для сваiх шнуроў i займелi маторныя лодкi, калi акулава печань прыносiла багата грошай, казалi еl таr. Яны гаварылi пра яго як пра супернiка, альбо нават як пра непрыяцеля, альбо проста як пра месца, дзе яны ловяць рыбу. Але стары чалавек заўсёды думаў пра мора як пра жанчыну i нешта гэткае, што надзяляе або не надзяляе вялiкай ласкай, i калi яно здзяйсняе дзiкiя цi злыя ўчынкi, дык толькi з тае прычыны, што яе можа саўладаць з сабой. Месяц уздзейнiчае на мора, як i на кабету, меркаваў ён.

Стары чалавек веславаў раўнамерна, без асаблiвых высiлкаў, бо захоўваў звычайную сваю хуткасць, i паверхня акiяна была гладкая, толькi зрэдку плынь закручвала вiры. Ён дазваляў плынi рабiць трацiну работы, i ўбачыў, калi пачало днець, што ён ужо далей, як спадзяваўся быць у гэты час.

"Я рыбачыў там, дзе глыбока, тыдзень i не злавiў нiчога, - думаў ён. - Тут ходзяць касякi банiта i альбакораў, можа, сярод iх ёсць вялiкая рыбiна i сёння мне ўдасца яе здабыць".

Яшчэ як след не развiднела, а ён ужо закiнуў шнуры з прынадамi, плынь несла яго з сабой. Адна прынада была на глыбiнi сарака марскiх сажняў, другая - сямiдзесяцi пяцi, а трэцяя i чацвёртая апусцiлiся ў блакiтную ваду ажно на сто i сто дваццаць пяць сажняў.