Уяыны мастак (на белорусском языке)   ::   Пармелен Элен

- Пры нагодзе прывязiце яе да мяне. Я паспрабую яе прадаць, толькi каб зрабiць вам паслугу. Але што вы за яе атрымаеце?.. На аўкцыёне за яе шмат не дадуць.

- Добра, пабачым.

У гэты самы час яшчэ да дзесяцi гандляроў звяртаюцца з падобнымi прапановамi па тэлефоне або пад час вiзiту. Людзi хочуць прадаць Дуаена. Iх запэўнiваюць, што прадаць гэта практычна немагчыма. Ва ўсякiм разе, на рынку гэта нуль.

Другая фаза. На наступны дзень тым самым гандлярам звоняць i задаюць адно i тое пытанне:

- Цi няма ў вас часам карцiны або карцiн Дуаена?

- Не, цяпер няма, але калi вас гэта сапраўды цiкавiць, то я магу дастаць, мне якраз прапанавалi...

- Я згодны заплацiць за карцiну да дзесяцi тысяч франкаў, самае большае пятнаццаць, - кажа калекцыянер.

Гандляру карцiць сказаць: "Вы здурэлi, яе можна купiць куды танней". Але ён кажа:

- Добра, я вам пазваню.

Дзесяць разоў паўтараецца такая самая цi амаль такая сцэна.

Дзесяць гандляроў звоняць калекцыянерам, што прыходзiлi напярэдаднi, i кажуць:

- У мяне ёсць пакупнiк на вашага Дуаена, вязiце яго як мага хутчэй.

- Добра, але я тут пацiкавiўся. Ён каштуе значна болей. Вы дазнайцеся. Я прывязу вам яго на наступным тыднi.

Дробныя гандляры адразу пачынаюць званiць адзiн аднаму. Праз два днi, нiхто не ведае чаму, але пра Дуаена пачынаюць шмат гаварыць у галерэях.

На сёмы дзень да аднаго з гандляроў прыходзiць калекцыянер i за вялiкiя грошы купляе тое, што яго супольнiк прынёс ранiцай. Ён кажа збянтэжанаму гандляру:

- Пастарайцеся дастаць мне за такую цану яшчэ.

Тое самае робiцца i ў iншых галерэях. Махляры няшмат на гэтым трацяць.

Праз восем дзён Дуаен пачынае карыстацца вялiкiм попытам. На жаль, у Парыжы ўжо зусiм нiчога няма з яго карцiн. Тэлефон Дуаена раптам пачынае званiць цэлы дзень. Муаўр, Жуж i Партэн заяўляюць, што iм прапаноўваюць неверагодныя сумы за яго карцiны. З галерэi, дзе рыхтуецца выстаўка, звоняць без перапынку. Адзiн з калекцыянераў, якi мае яго карцiны, сустракаецца з iм.

- Нарэшце, - кажа ён, - гэтая тупая крытыка зразумела. Я думаю, што гэта толькi пачатак. Але нельга пускаць справу на самацёк. У вас ёсць хто-небудзь, хто займаецца?.. Усiмi гэтымi справамi? Вы трохi адарваны ад гэтага свету. Я вас разумею. Але хоць вы i абыякавы да ўсяго гэтага, трэба каваць жалеза, пакуль гарачае...

Ён прапаноўвае свае паслугi: "Вельмi рады дапамагчы. Не трэба дзякаваць. Зрэшты, я сам у гэтым зацiкаўлены, бо маю цi мала вашых карцiн, вы ж ведаеце".

Праз шэсць месяцаў замежныя музеi займаюць чаргу. Iм абяцаюць карцiну Дуаена, мажлiва, у наступным годзе... Карцiны Дуаена iдуць па вялiзнай цане. Адну з iх ацанiлi на распродажы ў восем мiльёнаў. Вялiкую? Не, невялiкую. Праўда, напачатку мафiя (так iх употай называюць у некаторых сакрэтных колах, дзе iх ведаюць), дык вось, мафiя выставiла на продаж дзве цi тры карцiны, паказала iх i сама скупiла. Але потым у гэтым больш не было патрэбы. Гэта ўсё дабром не скончыцца, пабачыце! Шабрые (займаецца продажам карцiн вядомых мастакоў, i цяпер у яго кантракт з Дуаенам) не дастаткова моцная фiгура, i такiх цэн ён не вытрымае. Калi калекцыянеры пачнуць збываць карцiны Дуаена, ён не зможа скупiць iх за трыццаць мiльёнаў, няма чаго i казаць. Усё развалiцца, як картачны домiк.

А пакуль яны грабуць грошы.

У Дуаена ўсё таксама змянiлася. Яго выстаўка прайшла ў Н-скай зале, што яшчэ не ўдавалася нiкому. Тут не абышлося без дапамогi высокапастаўленага Правiдана, якi быў у захапленнi ад таго, што яго прагнозы спраўдзiлiся. Да таго ж гарадскiя ўлады набылi шэсць яго карцiн вялiкага фармату за цану, якую музеi звычайна не плацяць. Яму выдзелiлi залу на выстаўцы ў X..., што праходзiла раз на тры гады, i дзве залы на У... выстаўцы, якую арганiзоўвалi раз на чатыры гады, а дзесяць яго вялiкiх палотнаў адправiлi на штогадовую выстаўку ў ... На ўсiх трох ён атрымаў гран-пры.