Новая зямля (на белорусском языке)   ::   Колас Якуб

А хочаш ты, каб было цiха,

На чым сядзiш, таго глядзi ты!

Казаў Мiхал не раз сярдзiта:

- Маўчы, калi ёсць хлеб у роце!

I што сказаць на гэта процi?

А бацька з стрэльбай за плячамi

Iшоў дадому хвайнякамi,

Iшоў паволi, не спяшаўся,

Часамi, стаўшы, азiраўся

I прыслухоўваўся да зыкаў

Ляснога шуму, яго крыкаў

Ды нюхаў дух той, поўны вару:

Такая суш - крый бог пажару!

Скрозь лапкi хвоек i галiнкi

Сiнела неба гладзь. Хмурынкi

Стаялi грудкамi на ўсходзе.

Было так цiха ўсё ў прыродзе!

Ўгары над хвойнiкам зялёным

Снуюцца пчолкi з цiхiм звонам,

Кузуркi розныя i мушкi

Свае спраўляюць гулi-гушкi

I так танюсенька гудуць,

Што ледзьве-ледзьве можна ўчуць.

А на прагалiнках на голых

Гулянне конiкаў вясёлых.

I толькi ступiш там нагою

Так i заскачуць прад табою,

Вось так i пырскнуць у надзем'е,

Як бы сявец той сыпне сем'е.

А матылькi сваiм убраннем

Касуюць тут усiх дазвання

I не лятаюць - танцы правяць,

Ну, каго хочаш, зацiкавяць.

А як прыгожы пуцявiнкi

Ў шаўках зялёнае травiнкi!

Якiя мяккiя iх рысы

I павароткi iх, абрысы!

Iдуць, звiваюцца, лучацца...

Эх, слаўна ў лесе, слаўна, братцы!

Памалу, мерна, крок за крокам

Ў сваiм раздум'i адзiнокiм

Дадыбаў бацька скора к дому.

Зачуўшы татаў ход знаёмы,

Малыя з хаты высыпалi.

За брамай бацьку сустракалi.

Алесь браў стрэльбу, шапку з цэшкай

I нёс з шчаслiваю усмешкай

(Схаваўся ў шапку ўвесь з вушамi);

А Костусь - торбу з кутасамi

I знак блiшчасты стражнiкоўскi.

- Барзджэй вы там, кiрмаш такоўскi!

Гукае дзядзька з ноткай злосцi:

Iдуць, як тыя шляхты ў госцi!..

III. ЗА  СТАЛОМ

- Ну, небажаты, будзем снедаць

Ў людзей садзяцца ўжо абедаць.

Цягнi мачанку, мацi, з печы!

За стол, малы, за стол, старэчы!

Гаворыць дзядзька, сам сядае

I стол абрусам засцiлае.

Памiж дзвюх лаў пад абразамi

Тулiўся стол з двума кастрамi

Аладак грэцкiх, як пампушак,

Ды хлеба з зайчыка краюшак.

Мiхал з Антосем, як старыя,

Займалi месцы канцавыя

I iх трымалiся выключна,

Бо тут сядзець iм больш спадручна,

I ў кут старым трудней залезцi,

А на пачэсным гэтым месцы

Садзiўся госць - i то не кожан;

А як цяпер кут быў парожан,

То там Алесь прымайстраваўся,

Сядзеў на кукiшках, гайдаўся,

Цiшком шчыкаючыся з братам.

Кастусь сядзеў мiж iм i татам;

Ён да яды не так быў падак,

Бо ўжо намазаўся аладак,

Але сядзеў i мяў аладку

Ды штурхаў бацьку пад лапатку.

Уладзiк быў у дзядзькi збоку...

Дзяцей, як тых снапкоў на току!

Сямейка, праўда, немалая:

Чатыры хлопцы, тры дзяўчацi

Ды бацька з дзядзькам, трэцця мацi;

I кожны месца сваё мае.

Тым часам мацi даставала

Чыгунчык з печы, лыжку брала

I верашчаку налiвала.

А за сталом на верашчаку

Падгатаўлялi ўжо атаку,

На гэта хлопцы былi хваты,

Аладкi кроiлi ў квадраты

(Хоць геаметрыi не зналi)

I на вiдэльцы iх чаплялi,

Як бы на тычкi тыя вешкi,

Каб не адстаць, не мець замешкi

У часе дружнае яды.

Чуць мiска ткнулася сюды,

Дык у яе, як па прыказу,

Вiдэльцаў з восем лезе зразу.

Гаворка моўкне, смех сцiхае:

Цяпер мiнуцiна другая,

Бо ўсiх займае мiска стравы;

Другiя моманты, праявы,

Усе пафукваюць ды студзяць

I верашчаку тую вудзяць

I толькi чаўкаюць губамi

Ды зрэдку скрыгаюць зубамi,

Як бы на бераг тыя хвалi

У часе ветру наступалi.

Малыя - Гэля, Юзiк, Ганна

Асобна елi пастаянна.

Парадку дзецi не трымалi,

I iх нiколi не сцiскалi,

Абы насоў не разбiвалi;

Так, Юзiк пальцам поркаў страву

I верашчакай мазаў лаву,

Але тут сёстры сердавалi

I залаб Юзiка цягалi.

Тады iх згода прападала,

Мiж iмi бойка вынiкала.

Пускаў тут Юзiк лыжку ў дзела;

Не раз лабацiна трупцела

Ў сястрычак Гэлi цi Ганулi.

А сёстры Юзiка цягнулi

За вушы з двух бакоў i бiлi.

Але iх старшыя мiрылi,

На пожар злосцi лiлi воду

I замацоўвалi так згоду:

- Ну, пацалуйцеся ж вы з браткам!

I ўсё йшло зноў сваiм парадкам.

А за сталом маўчком сядзелi.