Сивы коник (на белорусском языке)   ::   Домашевич Владимир

Вынослiвы конь. Каб не ён - не давёз бы. Доктар сказаў: каб яшчэ трошкi спазнiўся... Але вы не гаруйце. Я пытаў доктара. Надзея ёсць. Мо будзе кульгаць, але ж гэта паўбяды.

Я ўсё нiяк не мог уявiць свайго бацьку з пераламанымi нагамi. Косцi раздроблены, раны, кроў... Як ён церпiць? Гэта ж такi боль, такi боль...

Бацька вярнуўся з бальнiцы праз два месяцы. На нагах быў гiпс, ад пальцаў да самага тулава.

Дома бацька праляжаў яшчэ два месяцы. Казаў, што, калi здымуць гiпс, адразу пойдзе. Але памылiўся: калi знялi, ён не ступiў i кроку - упаў.

Ехаў бацька дадому з дзядзькам Мiхалём, нашым сваяком, i радаваўся, што дачакаў вясны, хутка i ў поле выйдзе вось на гэтым Сiвым, якi тады давёз яго з Навiнак у Клецк, не перадыхнуўшы нiводнай хвiлiны. Малайчына конiк!

На тым жа конiку з дзядзькам Мiхалём i Грышкам Савашовым ездзiў я па вёсцы i збiраў збожжа - колькi хто дасць: каб расплацiцца з бальнiцай. Мацi аддала ўсе свае палотны, прадалi апошняга падсвiнка. Што хвароба, што пажар - для селянiна амаль тое самае.

А Сiвы прабыў у нас яшчэ да наступнага лета, да вызвалення. Праз нашу вёску прайшоў мо ўвесь фронт - нашы войскi прарвалiся памiж Нясвiжам i Клецкам, iшлi на Баранавiчы. Дзень i ноч стаяў гул. Хутка за перадавымi часцямi пайшлi абозы - на конях, нават на вярблюдах.

Аднойчы ранiцай я прачнуўся i ўбачыў на двары нейкае малое заморанае каняня. Бацька нешта аглядаў яго, мацаў спiну. Я ўскочыў i, не апрануўшыся, выбег на двор.

- Бачыш, сын, якое нам шчасце падвалiла. За нашага старога Сiвага нам далi маладую Сiвую, - апярэдзiў бацька мае пытанне.

- Як, хто даў? - Я нiчога не разумеў.

- А нядаўна нашы салдаты былi тут. Заехалi i пытаюць, цi ёсць конь. Ёсць, кажу, нейкi, машын дужа баiцца. Яны засмяялiся: "Прывыкне". Вывеў я Сiвага, адзiн аглядзеў яго, зняў сядло з гэтае казы i адразу на нашага. Падзякаваў, i паехалi. Ну, думаю, паплачаш ты з гэтым конiкам, як я плакаў пятнаццаць год.

Сiвая кабылка была страшэнна худая, замораная, уся спiна ў яе спухла ад сядла i нават ужо гнаiлася, а на левай лапатцы слiзела амаль што свежая рана, i ў ёй сядзела нешта цвёрдае - асколак цi куля. На капытах былi выразаны нумары.

Кабылка была нiбы аглушаная: як паставiш, так i стаiць, не разумее нi "тпру", нi "но", нiбы нiкога не бачыць i не баiцца. А мо i праўда не разумее нашае мовы?

- Глядзi, якiя кароткiя зубы, здаровыя дзясны. Гадоў тры, не болей, тлумачыў мне бацька весела.

Я не разумеў, чаго тут радавацца. Гэта ж не конь, а адна толькi шкура ды косцi, ды i тых жменя.

- Цi ж гэта конь? Адзiн шкiлет.

- Дзiвак, ты ў конях нiчога не разумееш. Абы добры шкiлет, а костка мясам абрасце. Вось пабачыш, якая яна будзе праз пару месяцаў. Глядзi, якое чэрава. Не тое што ў таго - прысыхала да спiны. Эх ты!

Праз якi тыдзень пухлiна са спiны ў кабылкi сышла, асталiся толькi вялiкiя струпы на самым хрыбце. Бацька вывеў кабылку на двор, прывязаў да слупка ля калодзежа. Пасля, дастаўшы брытву, стаў абмацваць рану. Зрабiў надрэз. Кабылка нават не паварушылася, хоць з раны закапала кроў. Бацька нацiснуў па баках ад надрэзу - i вось нешта выскачыла на зямлю.

Цяпер ужо я яму тлумачыў:

- Гэта куля з нямецкага аўтамата. У нашых меншы калiбр, куля меншая. Бачыце, ударылася аб нешта жалезнае i ў кабылу стукнула рыкашэтам.

- О, як усё сам бачыў, - здзiвiўся бацька.

Хутка рана загаiлася зусiм, пазлазiлi струпы i са спiны, кабылка пакруглела, нават павесялела - стала шустрая, паявiўся бляск у застылых i нерухомых раней вачах.

Праз якi месяц, услед за Сiвым, пайшоў у армiю бацька. На маю долю засталася нялёгкая задача: навучыць кабылку хадзiць у плузе. Якраз на яе падышоў хамут ад таго каня, i ростам яна была не меншая, мо трошкi толькi карацейшая, але за тое кругленькая, шырэйшая ў крыжоўцы i такая самая рухавая, як той.