Стары чалавек i мора (на белорусском языке)   ::   Хемингуэй Эрнест

Увачавiдкi пераканаўшыся, што стары чалавек дыхае, хлопчык убачыў ягоныя рукi i заплакаў. Ён асцярожна выйшаў з халупы, каб прынесцi старому чалавеку трохi кавы, i ўсю дарогу, iдучы, плакаў.

Багата рыбакоў стоўпiлася вакол чоўна, разглядаючы тое, што было да яго прывязана. Адзiн, закасаўшы порткi, залез у ваду i мераў шкiлет кавалкам шнура.

Хлопчык не спусцiўся ўнiз. Ён пабываў там раней, i адзiн з рыбакоў па ягонай просьбе глядзеў за лодкай.

- Як ён маецца? - нехта з гурту гукнуў хлопчыку.

- Спiць, - абазваўся той. Хлопчык не саромеўся, што людзi бачаць, як ён плача. - Хай нiхто яго не турбуе.

- Ейная даўжыня ад носа да хваста была васемнаццаць футаў, - апавясцiў рыбак, якi мераў шкiлет.

- Пэўна ж, - адказаў хлопчык. Ён прыйшоў да "Тэрасы" i папрасiў бляшанку кавы.

- Гарачай, i каб у ёй было многа малака i цукру.

- Што-небудзь яшчэ?

- Не. Потым пабачым, што ён мог бы з'есцi.

- Якая была рыбiна! - сказаў карчмар. - Свет гэткае не бачыў. Тыя дзве, што ты злавiў учора, таксама нiчога.

- Да д'ябла мае рыбы! - сказаў хлопчык i зноў пачаў плакаць.

- Можа, вып'еш якога трунку?

- Не, - адмовiўся хлопчык. - Скажы, каб не турбавалi Сант'яга. Я яшчэ прыйду.

- Перадай, я вельмi яму спачуваю.

- Дзякуй, - адказаў хлопчык.

Ён занёс гарачую бляшанку кавы ў халупу старога чалавека i сядзеў там, каля яго, пакуль той не прачнуўся. Аднаго разу хлопчыку здалося, што стары чалавек прачынаецца. Але ён зноў упаў у цяжкi сон, i хлопчык хадзiў цераз дарогу пазычыць трохi дроў, каб падагрэць каву.

Нарэшце стары чалавек прачнуўся.

- Не, не сядай, - сказаў хлопчык. - Выпi гэта. - Ён налiў крыху кавы ў шклянку.

Стары чалавек узяў шклянку i выпiў.

- Яны пабiлi мяне, Маналiн, - сказаў ён. - Ушчэнт пабiлi мяне.

- Не ён пабiў цябе. Не марлiн.

- Не. Сапраўды не. Гэта здарылася потым.

- Педрыка глядзiць за лодкай i начыннем. Што ты мяркуеш зрабiць з галавою?

- Хай Педрыка пасячэ яе ды скарыстае ў пастках на рыбу.

- А кап'ё?

- Вазьмi сабе, калi хочаш.

- Хачу, - сказаў хлопчык. - А зараз нам трэба яшчэ сёе-тое вырашыць.

- Цi шукалi мяне?

- Шукалi. Берагавая варта i самалёты.

- Акiян - ён надта вялiкi, а човен - малы, яго цяжка ўгледзець, - сказаў стары чалавек. Ён заўважыў, як гэта прыемна мець суразмоўцу, а не проста гаварыць сам з сабою ды з морам. - Мне бракавала цябе, - сказаў ён. - А што ты ўлавiў?

- Адну першага дня. Яшчэ адну другога i дзве трэцяга.

- Вельмi добра.

- Цяпер мы зноў будзем разам рыбачыць.

- Не. Я няўдачнiк. Шанцаванне пакiнула мяне.

- Д'ябал з iм, з шанцаваннем, - сказаў хлопчык. - Я прынясу шанцаванне з сабою.

- А што твае скажуць?

- Мяне гэта не абыходзiць. Учора я злавiў аж дзве. Мы будзем рыбачыць разам, бо мне яшчэ шмат чаго трэба ўведаць.

- Мы павiнны займець добрыя восцi, каб выняць дух з любой рыбiны, i хай яны заўсёды будуць пад рукой на борце. Ты можаш зрабiць лязо з рэсорнай планкi старога форда. Набрусуем яе ў Гуанабакоа. Яно мусiць быць вострае, аднак загартоўваць не трэба, бо зломiцца. Мой нож зламаўся.

- Я дастану другi нож i набрусую рэсору. Колькi дзён яшчэ будзе ўладарыць brisа?

- Можа, тры. Можа, болей.

- Я ўсё зраблю найлепшым чынам, - сказаў хлопчык. - А ты, старэча, дагледзь свае рукi.

- Я ведаю, як iх падгаiць. Уночы я выплюнуў штось нязвыклае i адчуў: нешта ў маiх грудзях зламалася.

- Падлячы i гэта, - сказаў хлопчык. - Кладзiся, старэча, а я табе прынясу чыстую кашулю i што-небудзь паесцi.

- Прынясi якую газету за тыя днi, калi мяне тут не было, - папрасiў стары чалавек.

- Ты мусiш акрыяць хутка, бо мне багата чаго трэба ўведаць, а ты можаш навучыць мяне ўсяму. Табе было вельмi цяжка?

- Страшэнна, - адказаў стары чалавек.

- Я прынясу ежу i газеты, - сказаў хлопчык. - Адпачнi як след, старэча. I яшчэ я зайду ў аптэку па лекi для тваiх рук.

- Не забудзься сказаць Педрыку, што галава рыбiны - ягоная.

- Не забудуся.