Беларуския народныя казки (на белорусском языке)   ::   Автор неизвестен

Паляцеў дрозд i сеў пасярод дарогi. Баба ўбачыла дразда, паставiла мiску з блiнамi i кiнулася яго лавiць. А лiсiца схапiла блiны ды за кусты.

Наелася лiсiца блiноў, прыйшла к дразду:

- Дрозьдзiк-драздок, вызвалiў ты мяне?

- Вызвалiў.

- Накармiў?

- Накармiў.

- Цяпер напаi.

- Як-жа я цябе напаю?

- А вунь, бачыш, чалавек бочку зь пiвам вязе. Ты ўзьляцi на бочку ды дзяўбi затычку.

- I ўсё?

- Усё.

Паляцеў дрозд, сеў на бочку ды давай дзяўбсьцi затычку.

Убачыў гэта фурман, схапiў кол ды па дразду. Дрозд узьляцеў угару, а фурман з усяе сiлы - па бочцы! Бочка разьбiлася, пiва вылiлася. Цэлая лужына налiлася.

Паехаў чалавек, бядуючы, далей, а лiсiца напiлася пiва з лужыны, колькi ёй хацелася, ды пабегла да дразда:

- Дрозьдзiк-драздок, вызвалiў ты мяне?

- Вызвалiў.

- Накармiў?

- Накармiў.

- Напаiў?

- Напаiў.

- Цяпер пацеш ты мяне.

- Як-жа я цябе пацешу?

- А вунь на таку дзед з бабаю гарох малоцяць. Ляцi туды i садзiся на лоб то бабе, то дзеду.

- I ўсё?

- Усё.

Паляцеў дрозд на ток, сеў бабе на лоб. Убачыў дзед дразда ды - трах! цэпам. Але не па дразду, а па бабiным лобе. Дрозд фыркнуў i перасеў на дзедаў лоб. Тады баба з крыкам: "А кыш!" - бах цэпам дзеду ў лоб!..

Лiсiца аж качаецца ад сьмеху, пазiраючы, як дзед малоцiць бабiн лоб, а баба - дзедаў.

Набiлi яны сабе гузакоў, кiнулi малацьбу ды пайшлi дахаты прымочкi на лобе ставiць.

А дразду хоць-бы што - паляцеў сабе ў лес, пасьвiстваючы.

ДЗЯЦЕЛ, ЛIСIЦА I ВАРОНА

Выдзеўб дзяцел у васiне дуплё, збудаваў гняздо i вывеў дзетак - траiх дзятлянятак.

Растуць малыя, а дзяцел цешыцца: "Выгадую, думае, дзяцей - на старасьць падмога будзе..."

Ды недарэмна кажуць: "Хто-б дзятла ведаў, каб не яго доўгi нос?" Ня ўмеў ён радавацца сам сабе, а раструбiў на ўвесь лес пра сваiх дзяцей. Каго нi спаткае - усiм хвалiцца: "Якiя ў мяне слаўныя дзеткi! I разумныя, i прыгожыя. Другiх такiх няма нi ў кога..."

Дачулася пра гэта лiсiца. Захацелася ёй маладых дзятлянятак пакаштаваць. Але як-жа iх з гнязда дастаць? На дрэвы лазiць лiсiца спрыту ня мае.

Дзяцел дзяцей гадуе, - кормiць, поiць, а лiсiца каля асiны пахаджвае, зубы выскаляе i ўсё думае, як дзятлянятак iзь сьвету зьвесьцi.

I надумалася-такi. Падыходзiць аднойчы да асiны ды давай хвастом па камлi стукаць.

Высунуў дзяцел галаву з дупля:

- Што ты, лiсiчка, робiш? Навошта маiх дзяцей пужаеш?

- Вось як, - кажа лiсiца, - дык у цябе i дзецi ёсьць?

- Ёсьць, - адказвае дзяцел. - I такiя-ж слаўныя дзеткi!

- Ну дык выганяй iх вон, ды сам выбiрайся, бо я зараз буду дрэва секчы...

- Навошта табе гэта дрэва? - пытаецца дзяцел.

- Як гэта навошта? На дровы папiлую, у печы палiць буду!

- Ой, лiсанька, ой, матанька! - пачаў прасiцца дзяцел. - Дай хоць дзяцей пагадаваць, тады i сячы сабе дрэва. Куды-ж я цяпер з малымi падзенуся?

А лiсiца яшчэ мацней стукае хвастом па дрэву:

- Не магу я чакаць, пакуль ты дзяцей пагадуеш! Хто-ж вiнаваты, што ты якраз на гэтай асiне гняздо зрабiў! Мала лесу было, цi што?

- Яно то праўда, - кажа дзяцел, - лесу нямала. Ды хто мог ведаць, што табе гэтая старая трухлявая асiна на дровы спатрэбiцца...

- Трэба было запытацца, раней чым гняздо рабiць, - злуецца лiсiца. - Сам вiнаваты.

Пачухаў дзяцел сваю стракатую галаву:

- Што-ж мне рабiць, лiсанька? Дай раду.

Аблiзалася хiтрая лiсiца, пакруцiла хвастом ды кажа:

- Ськiнь мне адно дзiця, тады ня буду секчы дрэва.

Падумаў дзяцел - шкада дзiцяцi.

- Пачакай, лiсiчка, хоць да заўтра, - просiцца ён. - Дай хоць трохi зь дзяцей пацешыцца.

- Добра, - згадзiлася лiсiца. - Прыйду заўтра.

Сядзiць дзяцел у дуплi, бядуе i ўсё думае, як яму ад лiсiцы ўратавацца. Ды нiчога прыдумаць ня можа. Нiчога ня зробiш, прыдзецца аддаць адно дзятлянятка, хоць двое яму застануцца.

Тым часам прылятае да яго ў госьцi кума - шэрая варона.

- Так i так, - кажа ёй дзяцел, апусьцiўшы нос. - Не да гасьцей мне кумка: маё роднае дзiця лiсiца адбiрае...