Калинишын зяць (на белорусском языке)   ::   Чернышевич Аркадий

Пакуль садзiлiся на воз, Калiнiха вынесла вялiзны, нечым напакаваны кош.

- Гасцiнцы сястры, - растлумачыла яна Раману. - Толькi асцярожна, бо тут i яйкi ёсць, каб не разбiлiся.

З мястэчка Раман прыехаў адзiн. Надзя вярнулася праз тыдзень, схуднелая i вельмi кволая.

VI

Iшоў дзень за днём. I Раман паступова прывыкаў да свайго становiшча. Iншы раз задумваўся. Прыходзiла жаданне ўцячы, але Надзя, якую ён цяпер любiў яшчэ больш, i дзiця, якога чакаў, сцiралi такое жаданне. Ён нават не заўважаў цiкаўных i не вельмi спагадлiвых позiркаў сваiх таварышаў па рабоце. На дзяўчат не звяртаў увагi, не адказваў на iх жарты, бо Надзя не цярпела гэтага. Яе часамi ахоплiвала нейкая хваравiтая рэўнасць. Надзя без прычыны накiдвалася на Рамана нават тады, калi яму прыходзiлася пазней вярнуцца з работы. Ён у такiх выпадках быў удзячны Калiнiсе, якая заўсёды заступалася за яго.

Аб тым, каб схадзiць у клуб на танцы або ў кiно, не магло быць i гутаркi. Надзя не хадзiла нiкуды сама i не пускала яго.

А жыццё на Калiнiшыным хутары iшло сваёй дарогай. Раман нават не спрабаваў павярнуць яго ў iншы бок. Ён разам з жанкамi разводзiў брагу, гнаў гарэлку. Але калi аднойчы, стоячы каля самагоннага апарата, пакаштаваў першаку, то не паспеў абцерцi губ, як Надзя сказала яму:

- Калi гнаць самагонку i самому пiць, то на чорта яе гнаць.

- Я толькi пакаштаваў.

- Каштуюць языком, а не горлам.

Больш гаворкi не было, але Раман зразумеў сваё месца i хутка асвойваўся з iм. Затое ў кожную нядзелю ў хаце было шумна i весела. Акрамя Мiкiты Бычка i Стася Парахнi прыходзiлi выпiвакi з iншых вёсак. Некаторыя куплялi гарэлку i iшлi дамоў, некаторыя пiлi на месцы. Такiх Раман любiў лепш. Варта было чалавеку выпiць шклянку, i ён ужо зваў Рамана:

- Эй, Калiнiшын зяць, iдзi сюды!

Раман для прылiку аднекваўся i да ночы набiраўся як туз. Ранiцай прачынаўся з хвораю галавой, якую свiдравала толькi адна думка: "Дрэнна... Дрэнна, Раман... Кiнуць трэба ўсё гэта..." У гэтыя хвiлiны ён адчуваў сябе такiм прынiжаным i няшчасным, што не хацелася жыць на свеце. Ён ненавiдзеў самога сябе. Страшней за ўсё было тое, што пачаў трацiць уласнае iмя. У вочы яго яшчэ клiкалi Раманам, а за вочы нiхто не зваў iначай як Калiнiшын зяць.

У такiя хвiлiны ўнутранага спусташэння на дапамогу яму прыходзiла Надзя са шклянкай гарэлкi. У Рамана ўзнiмаўся настрой, а Надзя вымала ўчарашнюю выручку. I Раман лiчыў грошы. Надзя адкладвала пяцёрку яму на папяросы, i злосць сцiхала.

Аднойчы ў суботу ён паспрабаваў абурыцца, калi жонка i цешча далiвалi няпоўны канiстр самагонкi вадой. (Справа ў тым, што ў нядзелю заўсёды было завозна, а гарэлкi не хапала.) Але Рамана асеклi iзноў. Потым ужо, будучы ў добрым гуморы, Калiнiха сказала, што п'янiцам пасля першай шклянкi добрай самагонкi можна даваць ваду, абы пахла гарэлкай. Яны ўсё выжлукцяць.

Аднаго разу ў хату зайшоў брыгадзiр. Раман збiраўся на работу, а Надзя была ў спальнi.

- Ты да мяне, Антось? - пацiкавiўся Раман.

- Не. Я да тваёй жонкi.

- А што такое?

- Нiчога такога, але чаму яна на работу не ходзiць?

Раман сумеўся.

- Ведаеш, братка... яна... ну, як табе сказаць.... - Раману не хацелася гаварыць чужому чалавеку, што яго жонка цяжарная. Надзя сама прыйшла яму на дапамогу. З прывабнай усмешкай яна выйшла з спальнi, прывiталася з брыгадзiрам i сказала:

- У мяне, Антось, даведка ёсць, чаму я на работу не хаджу. Пачакай хвiлiнку.

Яна зноў выйшла, i Антось падмiргнуў Раману.

- А бабка твая гладзенькая. Дабрэе! Не тое, што дзяўчынай была.

Раман пачырванеў. У гэты момант з'явiлася Надзя з паперкай у руках.

- На, Антось. Даведка з раённай бальнiцы.

Брыгадзiр пачытаў даведку i агледзеў Надзю з галавы да ног.

- Чорт вас ведае, маладых. Пакуль дзяўчына, дык здаровая, а як толькi выйдзе замуж, дык аказваецца, што ў яе сто хвароб. А якiя хваробы, сам чорт не разбярэ.